CYPRUSBIOLOGY

Αναδημοσίευση από https://anthologio.wordpress.com/2016/09/05/%CE%AF-%CE%AF-%CE%AC-9/

Green Ears of Wheat , 1888 ~ Vincent van Gogh

Το 2009 με αφορμή το “Έτος Δαρβίνου”, η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ) εξέδωσε σε ηλεκτρονική μορφή το «2009 ΕΤΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΥ – Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΙΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ».

by Παναγιώτης Στασινάκης · 3 Ιουλίου 2015

Το δελτίο τύπου της ΠΕΒ, έγραφε:

«Αποτελεί μια σύνοψη της σύγχρονης εξελικτικής θεωρίας, των δεδομένων που την υποστηρίζουν και της συνεισφοράς της στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, η έκδοση αυτή είναι πιθανόν να αποβεί πολλαπλώς χρήσιμη για όποια/ο συνάδελφο δεν την έχει αποκτήσει ως τώρα.

Εκτός των άλλων πάντως, ένας Βιολόγος μπορεί να την απολαύσει και ως ανάγνωσμα.

Τι είναι η εξέλιξη;

Τι εξηγεί η θεωρία της εξέλιξης;

Πώς έχει συνεισφέρει η γνώση και κατανόηση της εξέλιξης στην ευημερία των ανθρώπων;

Τι είναι και πού βρέθηκε το Τiktaalik;

Πώς εξελίχθηκαν οι φάλαινες;

Αυτά και άλλα ερωτήματα απαντώνται στην έκδοση ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ «2009 ΕΤΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΥ : Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΙΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ» με πρόλογο του καθηγητή κ. Ε. Ζούρου.

«Γιορτάζοντας τα 150 χρόνια από τη δημοσίευση της «Καταγωγής των Ειδών» γράφει ο κ. Ε. Ζούρος μεταξύ άλλων προλογίζοντας την έκδοση της ΠΕΒ, «ουσιαστικά η ανθρωπότητα γιορτάζει την απελευθέρωσή της από ένα στάσιμο και άγονο τρόπο θεώρησης της φύσης και της θέσης του ανθρώπου μέσα σ’ αυτή. Ο Δαρβίνος έφερε οριστικά και αμετάκλητα τον άνθρωπο μέσα στο χώρο της επιστήμης, τον απομυθοποίησε, τον έκανε ερμηνεύσιμο σε όλες του τις εκφάνσεις, φυσικές, κοινωνικές και διανοητικές. Τον ένωσε με το φυσικό κόσμο από τον οποίο προέρχεται και στον οποίο ανήκει και ανέδειξε την αληθινή πηγή της σεμνότητας και της υπευθυνότητας που πρέπει να τον χαρακτηρίζει».

Η έκδοση διατίθεται δωρεάν στα μέλη της ΠΕΒ.»

Όποιος/όποια δεν την έχει μπορεί να την κατεβάσει σε ηλεκτρονική μορφή (αρχείο .pdf) απόεδώ. Είναι μία πολύ καλή σύνοψη-παρουσίαση σημαντικών γεγονότων και αρχών της εξελικτικής θεωρίας που θα μας φανούν χρήσιμα τώρα που διδάσκονται το μεγαλύτερο μέρος στο μάθημα Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου.

Η ύλη της Γ´ Λυκείου κατά το σχολικό έτος 2016-2017 θα είναι η ίδια με την περσινή. Το 2017-2018 θα αλλάξει όμως. Εδώ μπορείτε να πάρετε μια γεύση σχετικά με τα κεφάλαια που θα διδαχθούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Επιθεώρηση Βιολογίας έχει εξασφαλίσει άδεια για να μεταφραστεί το βιβλίο του Campbell από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και να χρησιμοποιηθεί ως διδακτικό εγχειρίδιο για την Β´και Γ´ Λυκείου. Η διαδικασία θα πάρει λίγα χρόνια και μέχρι τότε θα χρησιμοποιείται διδακτικό εγχειρίδιο με σκόρπια κεφάλαια από διάφορα βιβλία. Κάτι τέτοιο θα γίνει φέτος στην Β´ Λυκείου. Μπορείτε να κατεβάσετε το βιβλίο που θα διδαχθεί στη Β´ λυκείου τον Σεπτέμβριο εδώ.

Τέλος, καλωσορίζουμε την είσοδο της Εξέλιξης στην ύλη της Γ´ Λυκείου. Έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ελπίζουμε να μπει και στην ύλη του γυμνασίου ούτως ώστε να έρθουν σε επαφή με την εξέλιξη όλοι/ες οι μαθητές/τριες και όχι μόνο όσοι/όσες επιλέξουν Βιολογία στο λύκειο.

Αναρτήθηκε στη σελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού το βιβλίο που θα χρησιμοποιηθεί στη Βιολογία Β´ Λυκείου κατά τη σχολική χρονιά 2016-2017. Μπορείτε να το κατεβάσετε εδώ.

Αντιγράφω από www.biosyn-oelmek.org

Το Σάββατο 16 Απριλίου 2016 διεξάχθηκε με μεγάλη επιτυχία το 12ο Επιμορφωτικό Επιστημονικό Συνέδριο του Συνδέσμου Φυσιογνωστών Βιολόγων ΟΕΛΜΕΚ στο Πανεπιστήμιο Το θέμα του συνεδρίου ήταν: “Τα γονίδια ταξιδεύουν στον χρόνο”.

Παρακολουθήστε τους χαιρετισμούς και τις ομιλίες.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Πρώτο μέρος χαιρετισμών.

Χαιρετισμός του προέδρου του Συνδέσμου Φυσιογνωστών Βιολόγων ΟΕΛΜΕΚ Δρα Αντρέα Σοφοκλέους καθώς και το πρώτο μέρος του χαιρετισμού του προέδρου της ΟΕΛΜΕΚ κ. Δημήτρη Ταλιαδώρου.

Το δεύτερο μέρος του χαιρετισμού του προέδρου της ΟΕΛΜΕΚ κ. Δημήτρη Ταλιαδώρου και χαιρετισμός του προέδρου της Βιολογικής Εταιρείας Κύπρου κ Μίκη Χατζηνεοφύτου.

Χαιρετισμός της εκπροσώπου της ΠΕΒ Δρ. Παναγούλας Κόλλια

Χαιρετισμός του Διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Δρα Κυπριανού Λούη

ΟΜΙΛΙΕΣ

Η ομιλία του Δρα Κυριάκου Φελέκκη με θέμα “Εξελικτική και μοναδική ρύθμιση των ανθρώπινων γονιδίων από τα miRNA”.

Η ομιλία του Δρα Μωυσή Μυλωνά με θέμα “Η εξέλιξη του ανθρώπου, το παρελθόν, το παρόν και το “μέλλον¨”.

Ομιλία του Δρα Κλεόπα Κλεόπα με θέμα “Ανάπτυξη γονιδιακής θεραπείας για κληρονομική νευροπάθεια Charcot-Marie-Tooth”

Ομιλία του Δρα Πάνου Παπαγιώργη με θέμα “Αποκρυπτογράφηση της μοριακής πολυπλοκότητας των μηχανισμών μετάστασης του καρκίνου του μαστού”

Ομιλία του Δρα Βασίλη Προμπονά με θέμα “Υπολογισμοί σε γονιδιώματα: εφαρμογές στην εξελικτική βιολογία, την οικολογία και τη βιοτεχνολογία”

Καταληκτικό σχόλιο προέδρου Συνδέσμου Φυσιογνωστών Βιολόγων ΟΕΛΜΕΚ

Πρόγραμμα-12ου-Συνεδρίου-Συνδέσμου-Βιολόγων-ΟΕΛΜΕΚ-7

Παρακολουθήστε πιο κάτω τις ομιλίες του Darwin Day που διεξάχθηκε την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016 στο Αμφιθέατρο UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Η ομιλία του Δρα Σπύρου Σφενδουράκη

Η ομιλία του Δρα Μενέλαου Αποστόλου

Η ομιλία του Δρα Ανδρέα Δημητρίου

Η συζήτηση στο τέλος

Του Νίκου Τσούλια

Είναι η μεγαλύτερη αφήγηση που μπορεί να γίνει για ό,τι έχει συμβεί πάνω στον πλανήτη μας. Είναι η αφήγηση όλων των ανθρώπων όπου γης και όπου χρόνου και της ανάδυσης του ανθρώπου από τα ζωικά σκοτάδια. Είναι η αφήγηση της ίδιας της ζωής. Αλλά όσα και αν μάθουμε γι’ αυτή τη μεγάλη αφήγηση, δεν μπορεί να μας περιγράψει το μέλλον. Και ίσως να είναι καλύτερα έτσι. Γιατί αν δινόταν η δυνατότητα στην ανθρώπινη σκέψη και τεχνολογία να προδιαγράψει το μέλλον μας, τότε το μέλλον δεν θα είχε καμιά γοητεία, τότε το μέλλον θα έπαυε να είναι μέλλον…

Ωστόσο πρέπει να ομολογήσουμε ότι άργησε ο στοχασμός του ανθρώπου να κατακτήσει και να κατανοήσει την αφήγηση της εξέλιξης. Έπρεπε να φτάσουμε μέχρι τον 19ο αιώνα για να διατυπωθεί η Θεωρία της Εξέλιξης από τον Κάρολο Δαρβίνο. Αλλά έκτοτε τα πράγματα αλλάζουν δραματικά και ο άνθρωπος ερμήνευσε την πορεία της μακρόχρονης ανάδυσής του. Συνέβη κάτι πολύ σημαντικό. «Ο δαρβινισμός, παρέχοντας ένα μηχανισμό για την εξέλιξη και αρνούμενος την ίδια στιγμή οποιαδήποτε τελεολογική ή βιταλιστική άποψη για τη ζωή, αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο ενός νέου Παραδείγματος (paradigm) για την εξήγηση της ζωής»[i].

Η Εξελικτική Θεωρία θα γίνει ο μεγάλος ποταμός όλων των επιμέρους επιστημονικών και φιλοσοφικών αφηγήσεων της ιστορίας του ανθρώπου. Θα μείνουν έξω απ’ αυτή τη μεγάλη θεώρηση οι θρησκευτικές δοξασίες, οι οποίες οριστικά και αμετάκλητα απέκοψαν εν τοις πράγμασι τους δεσμούς τους με κάθε έννοια κοσμικής ερμηνείας του Κόσμου και θα παραμείνουν στα δικά τους εδάφη για να επαναδιατυπώνουν διαρκώς και αενάως το Δόγμα τους και τίποτα πέραν αυτού.

Αλλά η σκέψη του ανθρώπου είναι πεδίο αναζήτησης και ελευθερίας, αυτή είναι και η μεγάλη κατάκτησή του. Η γνώση της καταγωγής μας είναι συστατικό στοιχείο της αυτογνωσίας μας. Δεν μειωνόμαστε από το γεγονός της ταπεινής καταγωγής μας. Πολύ σωστά ο μεγάλος βιολόγος Φ. Ζακόμπ θα ομολογήσει μια απλή αλήθεια. «Είναι όντως μεγαλειώδες να αποτελούμε το προϊόν του περιβάλλοντος από το να έχουμε δημιουργηθεί εσκεμμένα από μια οντότητα που κυβερνάει τον κόσμο. Θεωρώ πιο εντυπωσιακό το πέρασμά μας από την άβια μορφή στην έμβια και από την έμβια στη συνειδητή οντότητα μέσα από έναν μηχανισμό που χρειάζεται να τον εξηγήσουμε (και για τον οποίο δεν είμαι σίγουρος ότι θα τον εξηγήσουμε ποτέ πλήρως)»[ii].

Η Εξελικτική Θεωρία θα αποβεί η πρώτη επιστημονική θεωρία που όχι απλά και μόνο δεν μένει δογματική – και επομένως μη εχθρική στην κουλτούρα της επιστήμης -, αλλά θα είναι υπό διαρκή μετασχηματισμό και θα προσφέρει το ίδιο το εξελισσόμενο μοντέλο της ως σχήμα και γι’ άλλες θεωρίες που βιάζονται να αποκτήσουν την ισχύ ενός άκαμπτου νόμου, γιατί «η θεωρία της Εξέλιξης δεν είναι κάτι σταθερό, δεδομένου ότι και αυτή εξελίσσεται»[iii]. Τελικά δεν αλλάζει μόνο η ματιά μας στον εαυτό μας αλλά και η ματιά της ίδιας της επιστημονικής μας σκέψης. «Η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου αφορά ένα αρκετά πολύπλοκο σύνολο θεωριών και αλληλοεξαρτώμενων μοντέλων και εννοιών στο μηχανισμό του οποίου συμμετέχουν πολλές διαδικασίες. Έναν μηχανισμό του οποίου οι υποθεωρίες και οι έννοιες εξελίσσονται συνεχώς»[iv].

Η κοινή καταγωγή όλων των μορφών της ζωής αναδεικνύει την ιερότητα της ζωής. Η ταπεινή καταγωγή μας προσδίδει στον άνθρωπο – ως το κορυφαίο δημιούργημα αυτής της πορείας των 3,6 δισεκατομμυρίων χρόνων – τη μεγάλη ευθύνη του απέναντι στο θαύμα της ζωής. Οι κοινές ρίζες όλων των έμβιων όντων δεν καταγράφουν απλά και μόνο τη βαθιά ενότητα της ζωής, αλλά προδιαγράφουν και την κοινή πορεία και το κοινό μέλλον όλων των μορφών της ζωής, ένα μέλλον όχι σταθερό και αμετάβλητο αλλά διαρκώς μετασχηματιζόμενο και εξελισσόμενο, ένα μέλλον όπου μορφές ζωής έρχονται και φεύγουν για να υφαίνουν το νήμα της ζωής σε νέες και κατά γενική τάση σε όλο και πιο πολύπλοκες μορφές ζωής.

Η βαθιά επίγνωση της ιστορίας μας και του ρόλου μας είναι αυτή που μπορεί να μας χαρίσει μια κουλτούρα εξελικτική, μια κουλτούρα διαχρονική, τον εξελικτικό ουμανισμό. «Ο εξελικτικός ουμανισμός είναι μια απαιτητική ηθική, διότι λέει σε κάθε άτομο ότι με κάποιον τρόπο μοιράζεται την ευθύνη για το μέλλον του είδους μας, και ότι τούτη η ευθύνη για τη μεγαλύτερη ομάδα θα έπρεπε να αποτελεί μέρος της πολιτισμικής ηθικής όπως ακριβώς και η μέριμνα για το άτομο. Κάθε γενιά αποτελεί τον εκάστοτε επιστάτη όχι μόνο της ανθρώπινης γονιδιακής δεξαμενής, αλλά και ολόκληρης της φύσης στον εύθραυστο πλανήτη μας»[v].

[i] Mayr, E., Αυτή είναι η βιολογία, Αθήνα: Κάτοπτρο, σ. 21

[ii] Jacob, F. (2009), Εγκώμιο του δαρβινισμού, Ουτοπία, τ. 87, σ. 55

[iii] Jacob, F. (2009), Εγκώμιο του δαρβινισμού, Ουτοπία, τ. 87, σ. 59

[iv] Λάκκα, Λ. (2009), Οι έννοιες, οι μηχανισμοί, οι διαδικασίες της εξέλιξης… εξελίσσονται (Από τον Λαμάρκ μέχρι … τον Luca), Ουτοπία, τ. 87, σ. 235

[v] Mayr, E., Αυτή είναι η βιολογία, Αθήνα: Κάτοπτρο, σ. 292

Το άρθρο αναπαράγεται μετά από άδεια του συγγραφέα. Διαβάστε το πρωτότυπο στο https://anthologio.wordpress.com/2013/11/28/%CE%AC-%CE%AE-%CE%AD/#more-12638

Διαβάστε το ανανεωμένο φυλλάδιο για τις βιολογικές μεμβράνες της cyprusbiology.com εδώ