Της συναδέλφου Αιμιλίας Παναγιώτου
Πιο κάτω αναφέρονται οι δείκτες που περιέχονται στην εξεταστέα ύλη όπως αυτή δημοσιεύτηκε στη σελίδα του Υπουργείου Παιδείας στις 7/4/23.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
(Δραστηριότητες 3.2 – 3.3)
1α . Η αναπνοή ως φαινόμενο με το οποίο οι ζωντανοί οργανισμοί εξασφαλίζουν στα κύτταρά τους ενέργεια.
1β . Δομή και λειτουργία του μιτοχονδρίου -Μέρη μιτοχονδρίου (εκτός)
Κυτταρική αναπνοή
-Οργανικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την απελευθέρωση ενέργειας.
-Χημική αντίδραση της λειτουργίας της αναπνοής
-Κυτταρική αερόβια αναπνοή
-Κυτταρική αναερόβια αναπνοή.
2α. Δομή και λειτουργία των οργάνων του αναπνευστικού συστήματος :
– Ρινικές κοιλότητες – Φάρυγγας – Επιγλωττίδα – Λάρυγγας – Τραχεία – Βρόγχοι – Πνεύμονες – Διάφραγμα
2β. Ο ρόλος της βλέννας, των επιφανειακών αιμοφόρων αγγείων και των τριχών στις ρινικές κοιλότητες.
2γ. Στάδια πορείας του ατμοσφαιρικού αέρα από τη ρινική κοιλότητα μέχρι τις κυψελίδες των πνευμόνων.
2δ. Ρόλος του λάρυγγα για την αναπνοή και την παραγωγή της φωνής.
2ε . Λειτουργίες που εξυπηρετούν οι χόνδρινοι δακτύλιοι της τραχείας.
3α. Κατασκευή μηχανικών μοντέλων για περιγραφή των αναπνευστικών κινήσεων (εισπνοή και εκπνοή) στον άνθρωπο.
3β. Χρησιμοποίηση μοντέλων για την εξήγηση των αναπνευστικών κινήσεων στον άνθρωπο.
3γ. Χρησιμοποίηση μοντέλων για προβλέψεις για τις αναπνευστικές κινήσεις στον άνθρωπο.
3δ. Χρησιμοποίηση μοντέλων για την οικοδόμηση θεωριών για τις αναπνευστικές κινήσεις στον άνθρωπο.
3ε. Τι είναι η πνευμονική αναπνοή.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (Δραστηριότητες 3.8 – 3.10)
7. Λειτουργίες σκελετού.
8. Ρόλος του μυελού των οστών και η σημασία της εθελοντικής δωρεάς του.
9α. Το ερειστικό σύστημα αποτελείται από:
1. Τον σκελετό του κορμού (σκελετός της κεφαλής, σκελετός της σπονδυλικής στήλης, σκελετός του θώρακα)
2. Τον σκελετό των άνω και κάτω άκρων (σκελετό των άνω άκρων και σκελετός ώμου, σκελετός κάτω άκρων και σκελετός λεκάνης)
9β. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των βραχέων, μακρών και πλατιών οστών.
9δ. Σκελετός σπονδυλικής στήλης:
– αυχενικοί σπόνδυλοι – θωρακικοί σπόνδυλοι – οσφυϊκοί σπόνδυλοι – ιεροί σπόνδυλοι – κόκκυγα
9ε. Θώρακας: – στέρνο – πλευρές
10. Παθήσεις σπονδυλικής στήλης: – σκολίωση – κύφωση – λόρδωση
11. Οι μαθητές να μπορούν να εξηγούν τον τρόπο που συνδέονται τα οστά μεταξύ τους.
11α. Αρθρώσεις των οστών. Ο ρόλος των μερών: – αρθρικός θύλακας – αρθρική κοιλότητα με αρθρικό υγρό – αρθρικοί χόνδροι – σύνδεσμοι .
11β. Είδη αρθρώσεων και παραδείγματα: – διάρθρωση – ημιάρθρωση – συνάρθρωση
11γ. Παθήσεις αρθρώσεων: – Δισκοπάθεια – Διάστρεμμα – Εξάρθρωση – Αρθρίτιδες
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΜΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (Δραστηριότητες 3.13 – 3.15)
22α. Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από όργανα, τους μύες. Είδη μυϊκού ιστού και σύγκρισή τους: – Σκελετικός μυϊκός ιστός – Καρδιακός μυϊκός ιστός – Λείος μυϊκός ιστός
23α. Κινήσεις του αντιβραχίονα: – Κάμψη – Έκταση
23β. Διάκριση των σκελετομυών σε κύριους και ανταγωνιστές (π.χ. κατά την κίνηση του αντιβραχίονα).
24. Οι μαθητές να μπορούν να εξηγούν τη δομή και τη λειτουργία των μυϊκών ινών.
24α. Γραμμωτές μυϊκές ίνες. Η γραμμωτή μυϊκή ίνα αποτελεί τη δομική και λειτουργική μονάδα των γραμμωτών μυών: – Ερυθρές ίνες (Ίνες βραδείας συστολής) – Λευκές ίνες (Ίνες ταχείας συστολής)
24β. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα ερυθρών μυϊκών ινών:
Λειτουργικά χαρακτηριστικά
– Εκτελούν κυρίως αερόβια αναπνοή
– Συστέλλονται αργά για μεγάλο χρονικό διάστημα
– Δεν προκαλείται μυϊκή κόπωση
24γ. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα λευκών μυϊκών ινών:
Λειτουργικά χαρακτηριστικά
– Εκτελούν κυρίως αναερόβια αναπνοή
– Συστέλλονται γρήγορα για μεγάλο χρονικό διάστημα
– Προκαλείται γρήγορα μυϊκή κόπωση
24δ. Δομή μυικού συστήματος: Μυς, Μυική δέσμη, Μυική ίνα, Μυικό ινίδιο, Νημάτια ακτίνης και μυοσίνης (εκτός ύλης το σχετικό Γνωρίζετε ότι …)
25α. Οικοδόμηση κριτηρίων ταξινόμησης των αθλητών δρομέων σε δρομείς αντοχής και δρομείς ταχύτητας με βάση την κατανομή των τύπων των μυϊκών ινών.
25β. Ταξινόμηση των αθλητών-δρομέων με περισσότερες κόκκινες ίνες σε δρομείς αντοχής. Ταξινόμηση των αθλητών-δρομέων με περισσότερες λευκές ίνες σε δρομείς ταχύτητας.
25γ. Κατανομή των τύπων των μυϊκών ινών και αθλητική επίδοση: – Ερυθρές μυϊκές ίνες και δρομείς αντοχής – Λευκές μυϊκές ίνες και δρομείς ταχύτητας.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (Δραστηριότητα 3.19)
28α. Νευρώνες ως δομικές και λειτουργικές μονάδες του νευρικού συστήματος: – Αισθητικοί νευρώνες – Ενδιάμεσοι ή συνδετικοί νευρώνες – Κινητικοί νευρώνες
28β. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα νευρώνων.
– Αισθητικοί νευρώνες: Μεταφέρουν μηνύματα από διάφορες περιοχές του σώματος στον νωτιαίο μυελό και στον εγκέφαλο
– Ενδιάμεσοι νευρώνες: Βρίσκονται αποκλειστικά στον εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό και κατευθύνουν μηνύματα ή εντολές μεταξύ διαφόρων ειδών νευρώνων
– Κινητικοί νευρώνες: Μεταβιβάζουν εντολές από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό στα εκτελεστικά όργανα.
28γ. Δομή νευρώνων: – Νευράξονας – Δενδρίτης – Κυτταρικό σώμα
28δ. Λειτουργία νευρικού συστήματος:
– Περιγραφή αντανακλαστικού τόξου με βάση τη λειτουργία των νευρώνων
Αντανακλαστικά